|
KWiA - I – 0913 - 002/11
|
Opole, 18 marca 2011 r.
|
|
PROTOKÓŁ KONTROLI NR 5/11
|
|
Jednostka kontrolowana
|
Wydział Oświaty Urzędu Miasta Opola
|
|
Nazwa organu sprawującego nadzór
|
Prezydent Miasta Opola
|
|
Termin przeprowadzenia kontroli
|
od 12 lutego do 28 lutego 2011 r.
|
|
Imię i nazwisko przeprowadzającego kontrolę oraz stanowisko
|
Izabela Dziewulska-Gaj – główny specjalista w Wydziale Kontroli Wewnętrznej i Audytu – członek zespołu
Wiesław Pałczyński – st. specjalista w Wydziale Kontroli Wewnętrznej i Audytu- kierownik zespołu
|
|
Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli
|
Nr 9/11
Nr 10/11
|
|
Przedmiot kontroli
|
Prawidłowość prowadzenia nadzoru nad realizacją obowiązku szkolnego i jego egzekucją.
|
|
Okres objęty kontrolą
|
2009-2010 r.
|
|
Imię i nazwisko naczelnika kontrolowanego wydziału
|
Irena Koszyk – Naczelnik Wydziału Oświaty
|
|
Wyjaśnień w czasie kontroli udzielali:
|
(Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198))– Inspektor ds. szkół podstawowych i gimnazjów,
(Wyłączono na podstawie art. 5. ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.01.112.1198))– samodzielny referent ds. obowiązku nauki
|
Podstawy prawne
I. Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r.Nr 256, poz. 2572, z późniejszymi zmianami) – art. 15, 16, 18, 19, 20.
2. Rozporządzenie MENiS z dnia 20 lutego 2004r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. Nr 26, poz. 232).
3. Pismo MEN z 6 października 1993 r. w sprawie spełniania obowiązku szkolnego poza szkołą (DKO-430-4/93/JB).
4. Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity Dz. U. z 2005r. Nr 229, poz. 1954).
Cel kontroli
Celem kontroli była ocena prawidłowości realizacji obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki wraz z prowadzonym nadzorem wobec jednostek podległych w 2010 roku.
Metodyka przeprowadzenia kontroli
Dokonano analizy stanu prawnego. Zapoznano się z organizacją pracy Wydziału Oświaty, podziałem zadań, opisami stanowisk, rodzajem prowadzonej dokumentacji.
Kryteria
OBOWIĄZEK SZKOLNY
Obowiązek szkolny wynika z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ( Dz. U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm).
Nie spełnianie obowiązku szkolnego podlega egzekucji administracyjnej na podstawie art. 20 tej ustawy. Przepis ten odsyła do trybu przewidzianego w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ( Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm). Na gruncie tej ustawy obowiązek szkolny jest obowiązkiem o charakterze niepieniężnym (art. 1 i art. 2 § 1 pkt 10) i - co do zasady - jest obowiązkiem wynikającym bezpośrednio z przepisów prawa (art. 3 § 1).
Obowiązek szkolny jest spełniany na podstawie art. 16 ust. 5a ustawy o systemie oświaty.
Art. 15
1. Nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia.
2. Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia.
Art. 16
5. Obowiązek szkolny spełnia się przez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, publicznych albo niepublicznych.
5b. Obowiązek, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązek szkolny i obowiązek nauki mogą być spełniane również przez uczęszczanie odpowiednio do przedszkola lub szkoły:
1) za granicą, w tym na podstawie umów międzynarodowych lub porozumień o współpracy bezpośredniej zawieranych przez szkoły, jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej lub w ramach programów edukacyjnych Unii Europejskiej;
2) przy przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce.
6. Dyrektorzy niepublicznych szkół podstawowych i gimnazjów oraz dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów, a także dyrektorzy szkół specjalnych i ośrodków, o których mowa w art. 2 pkt 5, prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, którym nie ustalono obwodów, o przyjęciu ucznia do szkoły są obowiązani powiadomić dyrektora publicznej szkoły podstawowej lub gimnazjum, w których obwodzie uczeń mieszka, oraz informować go o spełnianiu przez ucznia obowiązku szkolnego.
6a. Przepis ust. 6 stosuje się odpowiednio do dyrektora publicznej szkoły podstawowej i publicznego gimnazjum o ustalonym obwodzie, który przyjął do szkoły ucznia zamieszkującego w obwodzie innej szkoły publicznej.
7. Za spełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki uznaje się również udział dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, organizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami.
8. Na wniosek rodziców dyrektor publicznej szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których dziecko mieszka, lub dyrektor szkoły ponadgimnazjalnej, do której dziecko uczęszcza, może zezwolić na spełnianie przez dziecko odpowiednio obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkoła oraz określa warunki jego spełniania. Dziecko spełniając odpowiednio obowiązek szkolny lub obowiązek nauki w tej formie może otrzymać świadectwo ukończenia poszczególnych klas danej szkoły lub ukończenia tej szkoły na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych przeprowadzonych przez szkołę, której dyrektor zezwolił na taką formę spełniania obowiązku szkolnego lub nauki.
Art. 18
1. Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu są zobowiązani do :
1) dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły,
2) zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne,
3) zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć,
4) informowania, w terminie do dnia 30 września każdego roku, dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których dziecko mieszka, o realizacji obowiązku szkolnego spełnianego w sposób określony w art. 16 ust. 5b
3. Rodzice dziecka realizującego obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkoła na podstawie zezwolenia, o którym mowa w art. 16 ust. 8, są obowiązani do zapewnienia dziecku warunków nauki określonych w tym zezwoleniu.
Art. 19
1. Dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkałe w obwodach tych szkół, a gmina kontroluje spełnianie obowiązku nauki przez młodzież zamieszkała na terenie tej gminy, w tym odpowiednio:
1) kontrolują wykonywanie obowiązków, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1,2 i 4, a także współdziałają z rodzicami w realizacji obowiązków, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 i ust.3;
2) prowadzą ewidencję spełniania obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki.
2. Organ gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany przekazywać dyrektorom publicznych szkół podstawowych i gimnazjów na obszarze gminy informacje o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku 3-18 lat.
Art. 20
1. Niespełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
2. Przez niespełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 14 ust. 3, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50 %:
1) obowiązkowych zajęć edukacyjnych w przedszkolu (oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej), szkole podstawowej, gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej lub placówce;
2) zajęć w przypadku spełniania obowiązku nauki przez uczęszczanie na zajęcia lub w celu przygotowania zawodowego, o których mowa w art. 16 ust. 5a pkt 2-4.
ŚRODKI EGZEKUCJI ADMINISTRACYJNEJ
1. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tj. Dz.U. z 2005r. Nr 229, poz. 1954r. z późniejszymi zmianami)
2. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 listopada 2001r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia skierowanego przez wierzyciela do zobowiązanego przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz. U. z 2001r. Nr 137, poz. 1543).
3. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. Nr 137, poz.1541 z późniejszymi zmianami)
Wśród wymienionych w art. 1a pkt 12 lit. b ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji środków egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym tylko – co do zasady – grzywna w celu przymuszenia jest właściwa dla wyegzekwowania obowiązku szkolnego. Grzywny nie stosuje się wobec ucznia, jako osoby małoletniej. Zgodnie z art. 120 § 2 ustawy, nieuczęszczanie dziecka do szkoły skutkować będzie nałożeniem grzywny na jego przedstawicieli ustawowych. Tym samym egzekwowany będzie rodzicielski obowiązek zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne.
Egzekucji podlega również obowiązek zgłoszenia dziecka do szkoły, skoro skutkiem zaniechania rodziców (prawnych opiekunów) będzie nieuczęszczanie dziecka do szkoły oraz obowiązek powiadamiania organów gminy o aktualnej formie spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego. Podobnie na rodziców (prawnych opiekunów) a nie na dziecko, nakładana będzie grzywna w razie zaniechania wypełniania obowiązku szkolnego poza szkołą. Grzywna nakładana może być wielokrotnie, z tego samego tytułu – aż do osiągnięcia pożądanego skutku, albo do osiągnięcia górnej granicy kwotowej. Aktualnie jednorazowo grzywna nie może przekroczyć, dla osób fizycznych, kwoty 10.000 zł, a łączna kwota grzywien – 50.000 zł ( art.121 § 2 i § 3).
Wierzyciel obowiązku szkolnego
Wierzycielem obowiązku szkolnego jest dyrektor szkoły podstawowej i gimnazjum (dla absolwenta szkoły podstawowej) w obwodzie, którego dziecko zamieszkuje – art. 1a pkt 13 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Do podstawowych obowiązków wierzyciela należy:
1) Wystosowanie upomnienia – art. 15 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Kosztami upomnienia obciąża się rodziców dziecka na rzecz wierzyciela – art. 15 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
2) Wystawienie tytułu wykonawczego – art.26 § 1 i art. 27 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
3) Wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie egzekucji – art. 26 § 1 i art. 28 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Organem egzekucyjnym jest właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego – gmina Opole – w jej imieniu Wydział Oświaty Urzędu Miasta Opola, o czym stanowi art. 20 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zasadniczą rolą organu egzekucyjnego jest doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji, czyli wymuszenie na rodzicach (prawnych opiekunach) pożądanych zachowań dziecka.
Powinności dyrektora szkoły w ramach kontroli spełniania obowiązku szkolnego.
Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkujące w obwodach tych szkół.
Czynności składające się na kompetencję kontrolną dyrektora:
1) kontrola wykonywania obowiązków rodziców (opiekunów prawnych), polegających na:
a) dopełnieniu czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły,
b) zapewnienie regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne;
2) współdziałanie z rodzicami (prawnymi opiekunami) w zakresie zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć szkolnych, a w przypadku spełniania obowiązku poza szkołą, na podstawie zezwolenia – w zakresie zapewnienia dziecku warunków nauki określonych w zezwoleniu;
3) prowadzenie ewidencji spełniania obowiązku szkolnego. Dyrektor spełnia szczególną rolę w ramach egzekucji administracyjnej – jako uprawniony do żądania wykonania w drodze tej egzekucji określonych obowiązków, czyli jako wierzyciel.
Tryb postępowania egzekucyjnego
1. Niespełnienie obowiązku szkolnego powinno spowodować podjęcie przez wierzyciela czynności prawnych zmierzających do zastosowania środka egzekucyjnego. Pierwsza taka czynność wynika z zasady zagrożenia, a jest nią upomnienie. Według art. 15 § 1 ustawy egzekucyjnej adresatem upomnienia jest zobowiązany (opiekun prawny dziecka). Wymagana jest forma pisemna, zaś treść upomnienia to wezwanie do wykonania obowiązku, z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. Dla celów dowodowych konieczne jest takie doręczenie upomnienia, aby można było ustalić dzień, w którym doręczenie nastąpiło (zwrotne poświadczenie odbioru).
2. Po upływie 7 dni od dnia doręczenia upomnienia może być wszczęte postępowanie egzekucyjne.
Wierzyciel wystawia tytuł wykonawczy (zał. nr 1), ponieważ egzekucja dotyczy w omawianym przypadku obowiązku o charakterze niepieniężnym, wierzyciel wskazuje we wniosku środek egzekucyjny. Jest nim grzywna w celu przymuszenia (art.1a pkt 12 lit.b).
3. Wniosek oraz tytuł wykonawczy z załączonym dowodem doręczenia upomnienia składa się w organie egzekucyjnym, którym jest na podstawie upoważnienia Prezydenta Miasta Opola Naczelnik Wydziału Oświaty. W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez organ administracji samorządowej dyrektor szkoły może występować z wnioskami i środkami procesowymi przysługującymi wierzycielowi. Może zastosować zażalenie na postanowienie oraz występować z wnioskami o zawieszenie lub umorzenie postępowania egzekucyjnego.
4. Naczelnik Wydziału Oświaty – na podstawie upoważnienia Prezydenta Miasta Opola – podpisuje postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia do spełniania obowiązku szkolnego.
5. Wydział Oświaty wysyła zobowiązanemu postanowienie o nałożeniu grzywny i wystawiony przez dyrektora szkoły tytuł wykonawczy za zwrotnym poświadczeniem odbioru, a następnie przekazuje dyrektorowi szkoły informację o nałożeniu grzywny na zobowiązanego wraz z kopią postanowienia.
6. Grzywna może być nakładana wielokrotnie z tego samego tytułu – aż do osiągnięcia pożądanego skutku, albo do osiągnięcia górnej granicy kwotowej. Aktualnie jednorazowo grzywna nie może przekroczyć dla osób fizycznych, kwoty 10.000 zł, a łączna kwota grzywien 50.000 zł.
7. Nałożona grzywna w celu przymuszenia nie uiszczona w terminie podlega ściągnięciu w odrębnym trybie egzekucji należności pieniężnych (art. 124 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).
Obowiązek szkolny i obowiązek nauki określony (statuowany) w przepisach u.s.o. wynika z zasady konstytucyjnej wyrażonej w zapisie art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 12 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), zgodnie z którą nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia . Jest to obowiązek, jak i prawo każdego obywatela.
Obowiązek szkolny rozpoczyna się 1 września w roku, którym dziecko kończy póki co 7 lat oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia.
W świetle zapisu art. 16 ust. 5 u.s. o. obowiązek szkolny spełnia się poprzez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, przy czym mogą to być szkoły publiczne i niepubliczne. W tym zakresie u.s.o. pozostawia podjęcie decyzji w gestii rodziców dziecka - gdyż to właśnie rodzice zobowiązani są do dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły. Obowiązek szkolny może być też realizowany przez uczęszczanie do szkoły za granicą, w tym na podstawie umów międzynarodowych lub porozumień o współpracy bezpośredniej zawieranych przez szkoły, j.s.t. i organy administracji rządowej lub ramach programów edukacyjnych, jak również przy przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce.
Kontrolę spełniania obowiązku szkolnego sprawują dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów obwodów właściwych ze względu na miejsce zamieszkania uczniów – art. 19 ust. 1 u.s.o. W związku z powyższym na dyrektorach odpowiednich szkół ciąży obowiązek prowadzenia ksiąg ewidencji spełniania przez dzieci obowiązku szkolnego.
W celu umożliwienia spełnienia obowiązku kontroli przez dyrektorów właściwych szkół, ustawodawca nałożył na organy gminy - a konkretnie na ich organ wykonawczy, a więc (prezydenta, burmistrza, wójta) obowiązek przekazywania dyrektorom publicznych szkół podstawowych i gimnazjów na obszarze gminy informacji o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku 3-18 lat.
Aby zapewnić dyrektorom obowiązanym do sprawowania kontroli wiedzę o uczniach, którzy realizują obowiązek szkolny poza szkołą obwodową , u.s.o. przyjęła rozwiązanie w świetle którego dyrektorzy szkół, w których obowiązek ten uczeń realizuje, zobowiązani są do dostarczenia informacji dyrektorowi szkoły obwodowej. Zgodnie bowiem z zapisem art. 16 ust. 6 u.s.o. dyrektorzy niepublicznych szkół podstawowych i gimnazjów oraz dyrektorzy publicznych szkół i gimnazjów , także szkół specjalnych i ośrodków, o których mowa w art. 2 pkt 5 u.s.o. prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne nie będące jednostkami samorządu terytorialnego, którym nie ustalono obwodów, o przyjęciu ucznia do szkoły są zobowiązani powiadomić dyrektora publicznej szkoły podstawowej lub gimnazjum, w których obwodzie uczeń mieszka.
Analogiczny obowiązek spoczywa na dyrektorze publicznej szkoły podstawowej lub gimnazjum o ustalonym obwodzie, który przyjął ucznia zamieszkującego w obwodzie innej szkoły publicznej.
Przepisy u.s.o. nie określają terminu ani formy powiadomienia. Uznaje się jako zasadę, że powiadomienie to powinno nastąpić w formie pisemnej (ad probationem) oraz powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki.
USTALENIA KONTROLI
I. W zakresie spraw prawno-organizacyjnych
Prezydent Miasta Opola w dniu 26 stycznia 2006 r. wprowadził Zarządzeniem Nr OR.I-0152-10/06 zasady i tryb postępowania przy egzekucji obowiązku szkolnego.
W załączniku do zarządzenia opisany jest tryb postępowania wierzyciela oraz czynności organu egzekucyjnego.
Tryb postępowania wierzyciela-dyrektora publicznej szkoły podstawowej i publicznego gimnazjum w obwodzie którym zamieszkuje dziecko przedstawia się następująco:
- przesłanie do rodziców (opiekunów prawnych) dziecka niespełniającego obowiązku szkolnego pisemnego upomnienia. Upomnienie to winno zawierać stwierdzenie, że obowiązek nie jest realizowany oraz wezwanie do posłania dziecka do szkoły z wyznaczeniem terminu i informacją, że niespełnienie tego obowiązku jest zagrożone skierowaniem sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego.
- sporządzenie tytułu wykonawczego wg ustalonego wzoru.
- skierowanie do organu egzekucyjnego (Wydziału Oświaty) wniosku o wszczęcie egzekucji wraz z tytułem wykonawczym i jego odpisem , a także z załączonym dowodem doręczenia upomnienia.
Tryb postępowania organu egzekucyjnego – wydziału oświaty przedstawia się następująco:
- sekretariat wydziału oświaty przyjmuje wniosek dyrektora szkoły o wszczęcie egzekucji administracyjnej obowiązku szkolnego i nałożenia grzywny w celu przymuszenia. Do wniosku powinien być dołączony tytuł wykonawczy, upomnienie oraz dowód jego doręczenia.
- inspektor wydziału oświaty sprawujący nadzór nad szkołami podstawowymi i gimnazjami sprawdza wniosek pod względem formalnym. Jeżeli dokumenty nie są kompletne, bądź stwierdzono, że tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów kreślonych w ustawie, postępowanie egzekucyjne nie jest realizowane a wniosek wraz tytułem wykonawczym zwraca się wierzycielowi w drodze postanowienia (akta kontroli Nr 11/5/I/str. 1-6).
Kontrolujący stwierdzili na podstawie przedstawionych protokołów z narad, że na naradach z dyrektorami publicznych szkół podstawowych z dnia 14.09.2005 r. i 28.08.2006 r. oraz dyrektorami publicznych gimnazjów w dniu 14.09.2005 r. przypominano o odpowiedzialności za realizację obowiązku szkolnego w rejonie szkoły oraz obowiązku przesyłania w razie ich zaistnienia wniosków o egzekucję w przypadkach lekceważenia obowiązku szkolnego (akta kontroli Nr 11/5/I/ str.7-10).
II. W zakresie obowiązku przekazywania dyrektorom szkół podstawowych i gimnazjów zmian w ewidencji dzieci i młodzieży
Zgodnie z art. 19 ust 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty prezydent miasta jest obowiązany przekazywać dyrektorom publicznych szkół podstawowych i gimnazjów na obszarze gminy informacje o aktualnym stanie i zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku 3-18 lat.
Kontrolujący ustalili, że organ prowadzący (wydział oświaty) corocznie przekazuje (w m-cu marcu) dyrektorom obwodowych szkół podstawowych wydruki z ewidencji dotyczące dzieci, które powinny w danym roku szkolnym odbyć roczne przygotowanie przedszkolne oraz rozpocząć naukę w klasach I.
Dyrektorzy gimnazjów również otrzymują wydruki z ewidencji ludności dotyczące uczniów przyszłych klas I. Wszystkie te informacje posiadają pisma przewodnie oraz informację, że otrzymane informacje mogą być wykorzystane wyłącznie do celów oświatowych, stosownie do ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (akta kontroli Nr 11/5/I/str.15).
Ustalono również, że Wydział Spraw Obywatelskich przekazuje na bieżąco Wydziałowi Oświaty potwierdzenia zameldowań, przemeldowań, wymeldowań, dzieci i młodzieży na terenie miasta Opola ( akta kontroli Nr 11/5/I/str.16 ).
Ustalono, że gmina Opole posiada 18 obwodów podstawowych szkół oraz 7 gimnazjalnych obwodów. Na podstawie ewidencji ludności w wymienionych obwodach szkolnych prowadzone są księgi ewidencji dzieci i młodzieży podlegających obowiązkowi szkolnemu - rozporządzenie MEN z dnia 19.02.2002 r.(Dz.U. Nr. 23, poz. 225 z późn. zm.).
Wydział Oświaty nie nadzoruje prowadzenia przez szkoły podstawowe i gimnazja ewidencji spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci i młodzież. Są to kompetencje Kuratora Oświaty. Stosownie do zapisu art. 31 ust. 1 pkt 5b ustawy o systemie oświaty Opolski Kurator Oświaty, w imieniu wojewody, wykonuje zadania i kompetencje w zakresie oświaty określone w ustawie i przepisach odrębnych na obszarze województwa opolskiego, a w szczególności wykonuje zadania organu wyższego stopnia w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w stosunku do dyrektorów szkół – w sprawach z zakresu obowiązku szkolnego i obowiązku nauki oraz w sprawach skreślenia uczniów z listy uczniów.
Jednocześnie zapisy art. 33 ust 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy o systemie oświaty określają na czym polega nadzór pedagogiczny kuratora oświaty. Art. 33 ust. 2 pkt 3 ustawy stanowi, że nadzorowi pedagogicznemu Kuratora podlega w szczególności (między innymi) przestrzeganie przepisów dotyczących obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki. Formami nadzoru pedagogicznego są: ewaluacja, kontrola, wspomaganie.
Minister Edukacji Narodowej ustala podstawowe kierunki realizacji przez kuratorów oświaty polityki oświatowej państwa oraz kierunki realizacji zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego na dany rok szkolny. W roku szkolnym 2009/2010 kierunki realizacji zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego kuratora obejmowały między innymi w zakresie kontroli w przedszkolach, innych formach wychowania przedszkolnego i szkołach podstawowych „Prawidłowość nadzorowania realizacji przez dzieci sześcioletnie rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego”. Do kontroli tego obszaru wykorzystano, zatwierdzony przez MEN, arkusz kontroli – Prawidłowość nadzorowania przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej spełniania przez dzieci sześcioletnie rocznego przygotowania przedszkolnego (pismo do kuratorów oraz arkusz kontroli w załączeniu). W roku szkolnym 2007/08 zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego obejmowały zadanie „Diagnoza działań podjętych przez dyrektorów szkół i placówek na rzecz spełniania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki przez uczniów”.
III Jakie ewidencje prowadzi Wydział Oświaty
Ustalili, że Wydział Oświaty prowadzi ewidencję osób urodzonych w rocznikach objętych obowiązkiem nauki. W 2011 r. są to ewidencje osób spełniających obowiązek nauki, urodzonych w następujących rocznikach:
§ Ewidencja osób urodzonych w roku 1993;
§ Ewidencja osób urodzonych w roku 1994,
§ Ewidencja osób urodzonych w roku 1995.
Zestawienie informacji przekazanych przez Wydział Oświaty UM Miasta Opola szkołom na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy o systemie oświaty w 2009 r. i 2010r.
|
Aktualny stan / zmiany
|
Data przekazania informacji
|
Liczba dzieci i młodzieży w wieku 3-18 lat (art.19
pkt.2)
|
|
Dyrektorom publicznych szkół podstawowych i gimnazjów
|
|
PSP i PG aktualny stan
|
05.11.2010 r.
|
PSP 5309 + 194 czasowo zameldowanych
PG 2968 + 105 czasowo zameldowanych
do każdej szkoły przekazano wydruki z ewidencji ludności - imienne wykazy dzieci zameldowanych w obwodach poszczególnych szkół
|
|
Zmiany
|
|
2009 r.
|
|
za I 2009
|
27.02.2009 r.
|
114
|
|
za II 2009
|
10.03.2009 r.
|
64
|
|
za III 2009
|
08.04.2009 r.
|
127
|
|
za IV 2009
|
07.07.2009 r.
|
118
|
|
za V 2009
|
07.07.2009 r.
|
84
|
|
za VI 2009
|
18.07.2009 r.
|
80
|
|
za IX 2009
|
02.11.2009 r.
|
146
|
|
za X 2009
|
18.11.2009 r.
|
67
|
|
za XI 2009
|
28.12.2009 r.
|
77
|
|
za XII 2009
|
26.03.2010 r.
|
67
|
|
Zmiany
|
|
2010 r.
|
|
za I 2010
|
26.03.2010 r.
|
91
|
|
za II 2010
|
26.03.2010 r.
|
89
|
|
za III 2010
|
PG 11.06.2010 r.
PSP 14.06.2010 r.
|
115
|
|
za IV-V 2010
|
114
|
|
za VI 2010
|
21.07.2010 r.
|
63
|
|
za VII 2010
|
10.08.2010 r.
|
119
|
|
za VIII 2010
|
Nie wysyłano, w XI wysłano stan aktualny ze zmianami
|
104
|
|
za IX 2010
|
94
|
|
za XI 2010
|
08.12.2010 r.
|
84
|
|
za XII 2010
|
04.01.2011 r.
|
58
|
Wydział Oświaty corocznie (luty-marzec) przed planowaniem przez dyrektorów organizacji kolejnego roku szkolnego, przekazuje dyrektorom obwodowych szkół podstawowych wydruki z ewidencji ludności dotyczące dzieci zamieszkałych w ich obwodach, które powinny w danym roku szkolnym odbyć roczne przygotowanie przedszkolne oraz rozpocząć naukę w klasie I. Również dyrektorzy gimnazjów otrzymują wydruki z ewidencji ludności dotyczące młodzieży przyszłych klas I. W ciągu całego roku szkolnego do szkół przesyłane są wszelkie zmiany dotyczące zameldowania, przemeldowania lub wymeldowania dzieci i młodzieży zamieszkałych w obwodach poszczególnych szkół.
Wszystkie zmiany w ewidencji przekazywane są do Wydziału Oświaty przez Wydział Spraw Obywatelskich.
Badania przeprowadzone na podstawie danych Wydziału Oświaty dot. liczby dzieci podlegających obowiązkowi szkolnemu w gminie Opole przedstawiają się następująco:
|
Liczba dzieci podlegających obowiązkowi szkolnemu w roku szkolnym 2009/2010
|
|
Rodzaj szkół
|
Liczba dzieci podlegających obowiązkowi
|
|
Szkoły podstawowe
|
5436 + 203 czasowo zameldowanych
|
|
Szkoły gimnazjalne
|
3127 + 103 czasowo zameldowanych
|
|
Liczba dzieci podlegających obowiązkowi szkolnemu w roku szkolnym 2010/2011
|
|
Rodzaj szkół
|
Liczba dzieci podlegających obowiązkowi
|
|
Szkoły podstawowe
|
5309 + 194 czasowo zameldowanych
|
|
Szkoły gimnazjalne
|
2968 + 105 czasowo zameldowanych
|
Urząd Miasta Opola nie posiada danych dotyczących:
- liczby dzieci realizujących obowiązek w szkołach,
- liczby dzieci realizujących obowiązek poza szkołą,
- liczby dzieci nierealizujących obowiązku szkolnego.
Podstawy prawne, regulaminowe i pełnomocnictwa dla działania wierzyciela.
W otrzymanej informacji wynika ,że podstawą prawną jest - Upoważnienie nr OR.III-1115/9/2006 z dnia 4 stycznia 2006 r. dla Naczelnika Wydziału Oświaty w sprawie wydawania w imieniu Prezydenta Miasta Opola decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń z zakresu działania Wydziału Oświaty.
Podstawy prawne, regulaminowe i pełnomocnictwa dla działania organu egzekucyjnego
Z otrzymanej informacji wynika, że zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o systemie oświaty dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkałe w obwodach tych szkół. Oni również prowadzą ewidencję spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkałe w obwodach ich szkół. Na dyrektorach publicznych szkół podstawowych spoczywa również obowiązek kontrolowania spełniania obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci sześcioletnie zamieszkałe w obwodzie danej szkoły.
Niespełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci w wieku 6 lat oraz obowiązku szkolnego podlega egzekucji w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz.1954 z późn. zm.), o czym stanowi art. 20 ustawy z dnia 7 września 1991 r o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.).
Obowiązki te są w rozumieniu art. 2 § 1 pkt 10 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji „obowiązkami o charakterze niepieniężnym” przekazanymi do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego, którym jest art. 20 ustawy o systemie oświaty.
Dyrektor publicznej szkoły podstawowej i gimnazjum, w których obwodzie dziecko zamieszkuje, w rozumieniu art. 5 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jest wierzycielem uprawnionym do żądania wykonania obowiązku szkolnego w drodze egzekucji administracyjnej. W tym celu, po stwierdzeniu niespełniania przez dziecko obowiązku i wyczerpaniu wszystkich możliwych działań szkoły, dyrektor szkoły w obwodzie, której dziecko mieszka, kieruje do jego rodziców upomnienie zawierające stwierdzenie, że obowiązek nie jest realizowany, wezwanie do posyłania dziecka do przedszkola lub szkoły z wyznaczeniem terminu, informację, że niespełnienie obowiązku jest zagrożone skierowaniem sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego.
W przypadku konieczności skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej (niezastosowania się do wezwania mimo upływu terminu określonego w upomnieniu), dyrektor szkoły kieruje wniosek o wszczęcie egzekucji administracyjnej do organu egzekucyjnego, którym zgodnie z art. 20 § 1 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego. Art. 1a pkt 14 precyzuje, że rozumie się przez to Prezydenta miasta w naszym przypadku.
Zgodnie z wymogiem art. 26 § 1 oraz art. 27 § 3 ww. ustawy do wniosku wierzyciel dołącza wystawiony przez niego tytuł wykonawczy, sporządzony według ustalonego wzoru oraz dowód doręczenia upomnienia. Jednocześnie na podstawie art. 28, ponieważ egzekucja dotyczy obowiązku o charakterze niepieniężnym, dyrektor – wierzyciel powinien wskazać we wniosku środek egzekucyjny.
Środkiem egzekucyjnym wskazanych obowiązków jest grzywna w celu przymuszenia – art. 1a pkt 12 lit.b pierwsze tiret i art. 119 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Grzywny nie stosuje się wobec ucznia, jako osoby małoletniej. Zgodnie z art. 120 § 2 ustawy, nieuczęszczanie dziecka do szkoły skutkuje nałożeniem grzywny w celu przymuszenia na jego przedstawicieli ustawowych. Tym samym egzekwowany będzie rodzicielski obowiązek zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne.
IV. W zakresie wniosków o wszczęcie egzekucji administracyjnej
Kontrolujący ustalili, że 2 lutego 2011 r. zwrócono wierzycielom dwa tytuły wykonawcze z powodu braków formalnych (akta kontroli 11/5/I/str.11-12).
Wierzycielami byli – PSP Nr 16 w Opolu oraz PG nr 7 w Opolu.
W postanowieniu o zwrocie tytułu wykonawczego kierowanym do dyrektora PSP nr 16 w Opolu stwierdzono następujące braki w tytule wykonawczym;
- oznaczenia wierzyciela i pieczęci urzędowej,
- błędna postawa prawna oraz treść podlegającego egzekucji obowiązku,
- brak stwierdzenia, że obowiązek jest wymagalny,
- ponadto do tytułu wykonawczego nie dołączono dowodu doręczenia upomnienia,
a jedynie potwierdzenie nadania.
W postanowieniu o zwrocie tytułu wykonawczego kierowanym do dyrektora PG nr 7 w Opolu stwierdzono następujące braki;
- brak oznaczenia wierzyciela i pieczęci urzędowej,
- brak nazwiska zobowiązanego,
- brak stwierdzenia wymagalności obowiązku.
Z informacji uzyskanych od kierownictwa ww placówek oświatowych wynika, że;
- sprawa wskazana w tytule wykonawczym PSP Nr 16 w Opolu została zakończona, ponieważ obowiązek szkolny realizowany będzie w Międzywojewódzkim Ośrodku Wychowawczym, do którego uczeń został skierowany na mocy wyroku sądu opiekuńczego.
- sprawa określona tytułem wykonawczym PG Nr 7 Opolu w chwili obecnej jest bezprzedmiotowa, ponieważ dziecko realizuje obowiązek szkolny.
W toku prowadzonego postępowania stwierdzono prawidłowe postępowanie organu w kontrolowanym zakresie.
Według art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty dyrektorzy publicznych szkół podstawowych i gimnazjów kontrolują spełnianie obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkujące w obwodach tych szkół.
Czynności składające się na kompetencję kontrolną dyrektora:
1. kontrola wykonywania obowiązków rodziców (prawnych opiekunów), polegających na:
a) dopełnieniu czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły,
b) zapewnieniu regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne;
2. współdziałanie z rodzicami (prawnymi opiekunami) w zakresie zapewnienia dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć szkolnych, a w przypadku spełniania obowiązku poza szkołą, na podstawie zezwolenia - w zakresie zapewnienia dziecku warunków nauki określonych w zezwoleniu;
3. prowadzenie ewidencji spełniania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki.
Dyrektor spełnia szczególną rolę w ramach egzekucji administracyjnej - jako uprawniony do żądania wykonania w drodze tej egzekucji określonych obowiązków, czyli jako wierzyciel.
Podsumowując wierzycielem obowiązku szkolnego jest dyrektor szkoły, w obwodzie której dziecko zamieszkuje lub gmina, a zależy to od wieku ucznia. Gmina jest wierzycielem dla obowiązku wypełnianego przez młodzież w wieku 16-18 lat, a dyrektor w pozostałym zakresie wiekowym (art. 5 § 1 pkt 2 ustawy egzekucyjnej oraz art. 19 ust. 1 ustawy o systemie oświaty).
Do podstawowych obowiązków wierzyciela należy:
a) wystosowanie upomnienia - art. 15 ustawy egzekucyjnej,
b) wystawienie tytułu wykonawczego - art. 26 § 1 i art. 27 ustawy egzekucyjnej,
c) wystąpienie z wnioskiem o wszczęcie egzekucji - art. 26 § 1 i art. 28 ustawy egzekucyjnej.
Organem egzekucyjnym jest właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego - o czym stanowi art. 20 § 1 pkt 2 ustawy egzekucyjnej, a co wyjaśnia bliżej, nazywając organy, w art. 1a pkt 14 tej ustawy. Zasadniczą rolą organu egzekucyjnego jest doprowadzenie do wykonania obowiązku podlegającego egzekucji, czyli wymuszenie na rodzicach (prawnych opiekunach) pożądanych zachowań dziecka i (lub) samych rodziców, drogą zastosowania grzywny w celu przymuszenia.
Protokół niniejszy sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden egzemplarz obustronnie podpisany doręczono Naczelnikowi Wydziału Oświaty.
Zgodnie z § 39 ust.1 Regulaminu Kontroli Urzędu Miasta Opola stanowiącego załącznik do zarządzenia nr OR.II-0152/18/2003 Prezydenta Miasta Opola z dnia 9 czerwca 2003 r. w sprawie Regulaminu Kontroli Urzędu Miasta Opola zmienionego zarządzeniem nr OR.I-152-32/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 24.08.2004 r., zarządzeniem nr OR.I-0152-42/2004 Prezydenta Miasta Opola z dnia 29.10.2004 r. oraz zarządzeniem nr OR.I-0152/218/08 z dnia 16 kwietnia 2008 r. kierownik jednostki kontrolowanej ma prawo pisemnie, w terminie 7 dni roboczych od daty doręczenia protokołu kontroli, zgłosić kierownikowi zespołu kontrolnego umotywowane zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole.
|
Jednostka kontrolowana
W dniu dzisiejszym otrzymałem/am egzemplarz protokołu.
(podpisy)
Data: ........................
|
Zespół kontrolny
(podpisy)
Data:....................
|
Podpis Głównego Specjalisty:
Podpis Naczelnika Wydziału:
|
Ewentualne przyczyny odmowy podpisania protokołu:
.................................................................................................................
.................................................................................................................
|
2011-09-07 11:18:10 - wnioski pokontrolne (46.50 kB)
